Planten van hier

Voor flora, fauna en mensen

Gewone smeerwortel

(Symphytum officinale)

Gewone smeerwortel is een vaste, overblijvende plant uit de Ruwbladigenfamilie (Boraginaceae). Ze kan 30-100 cm hoog worden. De tamelijk forse bladeren zijn lancetvormig, ruw behaard en aan de onderkant geaderd. De bladrand is vaak gegolfd. Als je het blad kneust, komt er een komkommerachtige geur vrij. De vertakte stengels zijn rond en hol en eveneens ruw behaard. De penwortel, die wel een meter lang kan worden, is aan de buitenkant donkerbruin tot enigszins zwart en van binnen wit. De Nederlandse naam heb ik te danken aan de taaie, slijmerige en gomachtige substantie die mijn wortelstok bevat. De lange wortels kunnen compacte, verdichte grond losmaken en goed mineralen (o.a. stikstof, fosfor en kalium) uit de diepte ophalen. Deze mineralen stelt de plant via de (afstervende) bladeren ter beschikking van de bodem en zo wordt de bovenste laag van de bodem constant verrijkt met voedingsstoffen.

De bloemen zijn klokvormig, staan dicht op elkaar in hangende trossen en kunnen paars-violet, roze of wit van kleur zijn. De plant bloeit langdurig: van mei tot september. Gewone smeerwortel houdt van licht vochtige standplaatsen die (zeer) voedselrijk zijn, in de zon of lichte schaduw. Ze is bodemvaag, dat wil zeggen dat ze op verschillende grondsoorten groeit.

Gewone smeerwortel is een forse plant met veelzijdige kwaliteiten. Ze bloeit rijk in diverse kleuren, van geelachtig wit tot roze en donkerpurper. In de siertuin of de kruidentuin vraagt ze een vochtige en zonnige standplaats. Het is goed om Gewone smeerwortel in groepen te planten omdat ze als solitair uiteen kan vallen, wanneer ze hoger wordt. De plant is bijvoorbeeld goed te combineren met Bosandoorn, Koninginnekruid, Beemdkroon, Beemdooievaarsbek, Wilde cichorei, Grote kaardenbol, Peen, Dagkoekoeksbloem en Muskuskaasjeskruid.

De plant bevat nectar en stuifmeel, waar met name hommels op afkomen. De nectar zit diep in de bloem dus een relatief lange tong is gewenst. Hoewel hommels een lange tong hebben, bijten ze ook gaatjes in de bloembuis om de nectar gemakkelijker te kunnen bereiken. Bruine vlekjes op de bloemen zijn een aanwijzing van deze gaatjes. Hiervan profiteren weer andere insecten met een kortere tong, zoals Metselbijen en Sachembijen.

Nederlandse naam: Gewone smeerwortel

Wetenschappelijke naam: Symphytum officinale

Familie: ruwbladigen

Herkomst: oorspronkelijk inheems

Status: niet bedreigd

Zeldzaamheid: algemeen

Bloeiperiode: mei tot augustus

Bestuiving: wilde bijen

Kleur: paars, violet, purper, roze

Hoogte: 30 tot 100 cm

Licht: bij voorkeur licht, maar kan halfschaduw verdragen

Voedsel: bodem bij voorkeur voedselrijk